مکانیسم های افزایش تولید پروتئین های نوترکیب در کلروپلاست گیاهان

چکیده     تولید پروتئین های ارزشمند داروئی و مهم کاربردی در حجم انبوه و ارزان از طریق گیاهان، زراعت مولکولی نام دارد. زراعت مولکولی و تولید پروتئین های نوترکیب در گیاهان تراریخت کلروپلاستی در ایران با موفقیت های ارزشمندی همراه بوده است که تولید پروتئین های داروئی انسولین، اینترفرون گاما، فعال کننده ی پلاسمینوژن بافتی و ... نمونه هایی از این موفقیت ها می باشند. به دلیل نیاز روز افزون به پروتئین های نوترکیب، انتخاب یک سیستم بیانی مناسب برای تولید آن ها حائز اهمیت است. مهندسی ژنوم کلروپلاست به دلیل داشتن مزایای بسیار، یکی از روش های مناسب برای تولید پروتئین های نوترکیب می باشد. به منظور دستیابی به سطوح بالای پروتئین های نوترکیب در اندامک کلروپلاست بایستی با توجه به سیستم رونویسی، ترجمه و تغییرات پس از ترجمه در این اندامک به نحوی کارآمد از پتانسیل های بیانی آن بهره گرفت. از جمله راه کارهای افزایش میزان پروتئین خارجی در کلروپلاست می توان به درج ژن در محل مناسب در ژنوم کلروپلاست، استفاده از راه انداز قوی، استفاده از توالی های تنظیمی مناسب در انتهای ׳5 و ׳3 ژن های ورودی، بهینه سازی کدونی و استفاده از عوامل افزایش دهنده پایداری پروتئین نظیر چاپرون ها و پروتئین های فیوژن اشاره کرد. بر اساس یافته‎های اخیر در زمینه تولید پروتئین های نوترکیب و زراعت مولکولی، در این مقاله تلاش گردیده تا ضمن معرفی مختصر کلروپلاست و ژنوم آن، مکانیسم های افزایش میزان پروتئین های نوترکیب در گیاهان تراریخت کلروپلاستی مورد بحث و بررسی قرار گیرد.